Gedachtegoed dr. Anneke van der Plaats

De communicatie

• Veilige omgeving; waar geborgenheid geboden wordt, waar een prettige sfeer heerst en vooral een omgeving waar geen haast is.
• Daarnaast is het van belang dat in deze omgeving geen dwang wordt gevoeld. Als we mensen met dementie dwingen of als deze zich gecommandeerd voelt, ontstaat er weerstand.
• De omgeving moet de mensen met dementie belevingsgericht te benaderen, afstemmen op de mensen met dementie en meegaan in de beleving is hierbij van groot belang.
• Ten slotte moet men proberen om de mensen met dementie niet te laten falen. Mensen met dementie voelen zich bijna voortdurend falen. Dit falen wordt veroorzaakt door hen te verbeteren, het stellen van te moeilijke vragen, overvragen of door met de in discussie te gaan. Hierdoor kan hij opstandig, boos of agressief worden. Wij noemen dat dan probleemgedrag met de gedachte dat probleemgedrag veroorzaakt wordt door de ziekte.
• Op één lijn staan, met elkaar overleggen en elkaar durven aan te spreken en een open houding zijn hierbij belangrijk.
• Weet hebben van de levensloop kan helpen bij het aanbieden van prettige prikkels.

Dagstructuur

• Het is voor mensen met dementie prettig wanneer er bepaalde sferen gecreëerd worden, denk aan een koffiesfeer, een eetsfeer, een dutsfeer of een avondsfeer.
• Om iets voor elkaar te krijgen moeten overbodige prikkels afgeweerd worden. Dit afweren van prikkels gaat steeds moeilijker, waardoor mensen met dementie zich moeilijk kunnen concentreren.
• Er kan maar één prikkel tegelijk verwerkt worden, dus niet eten en dan de radio of tv aan of mensen die in en uit lopen.

Zo begrijpt de mens met dementie wat de bedoeling is en kan deze beter functioneren.

Dagsbesteding

• Mensen met dementie kunnen zichzelf niet vermaken. Ze kunnen niets zelf bedenken. Dat is immers een hoger niveau in de hersenen. Daardoor zijn ze volledig afhankelijk van hun omgeving.
• Weet hebben van de levensgeschiedenis is erg belangrijk. Daar kunnen de prettige prikkels vandaan komen. Hield iemand van klassieke muziek dan kan klassieke muziek een prettige prikkel zijn. Was iemand advocaat geef hem eens wetboeken met pen en schrijfblok. Wij moeten samen op  zoektocht  gaan om te kijken wat past bij deze mens.

De inrichting

• Deze omgeving dient veilig te zijn door o.a.: vertrouwd meubilair, geen nieuwe apparaten.
• Soms hebben mensen met dementie moeite met slapen of rusten. Dit kan komen doordat de slaapkamer of rustruimte te stil is. De hersenen zijn op zoek naar prikkels en dat maakt dat ze uit bed komen. Bij deze mensen kan het helpen om bijvoorbeeld een verkleur lamp aan te schaffen, een muziekje op te zetten of een digitaal fotolijstje. Alles afgestemd op het individu.
• En natuur werkt positief op mensen.

Geheugen

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat we onze herinneringen opslaan in plaatjes. Het geheugen (niveau 3 en 4) is eigenlijk een groot dik prentenboek vol met plaatjes, gevoelens, geuren, automatische taalpatronen en automatische bewegingspatronen. Plaatjes zijn nodig om dingen te herkennen. Bij mensen met dementie vervagen de laatste plaatjes het eerst. Vanaf het moment dat ze dement worden komen er geen nieuwe plaatjes bij. Zo herkennen zij moderne meubels niet als dusdanig waardoor het voor kan komen dat ze weigeren om op een moderne stoel te gaan zitten. Het plaatje ‘stoel’ is namelijk een plaatje van een stoel van vroeger. Hieruit blijkt dat een ouderwetse inrichting van belang is. Mensen met dementie hebben soms moeite met woorden. Om een woord te snappen moet je er een plaatje bij krijgen. En het krijgen van de juiste plaatjes kan een probleem zijn.  Vooral wanneer we teveel woorden gebruiken of te snel praten.

Tot slot is het goed om te weten dat vaak onrustig gedrag bij dementerenden ontstaat door: teveel prikkels of te weinig, niet afstemmen, laten falen, teveel handelingen aan de persoon doen, bewegingsvrijheid ontnemen, dingen verbieden en dwang uitoefenen. En niet te vergeten gevoelens negeren.